Co powinniśmy zrobić, jeśli znajdziemy w Biblii coś, co jest trudne do zrozumienia lub wydaje się nie zgadzać z innymi fragmentami, które się w niej znajdują?
Wyzwania przed jakimi stajemy, gdy czytamy Biblię przypominają mi o ludziach w moich kościołach, którzy nigdy nie mieli problemu z trudnymi fragmentami, ponieważ zawsze wydawało im się, że Biblia całkowicie zgadza się z tym w co oni wierzą. Problem polega na tym, że wielu z nas nie czyta Biblii analitycznie, lecz tylko powierzchownie. Kiedy czytamy Biblię starannie to niestety musimy się zmierzyć z trudnymi fragmentami, które nie jest łatwo zrozumieć i które wymagają, myślenia, studiów i szerokiego czytania literatury przedmiotu.
Czasami, zwłaszcza my, którzy jesteśmy w kościele od wielu lat, bardzo łatwo zapominamy jak trudno jest czytać Biblię ze zrozumieniem, zwłaszcza gdy po raz pierwszy bierzemy ją do ręki. Dla przykładu weźmy księgę Objawienia w której jest mnóstwo trudnych fragmentów. Apostoł Piotr informuje nas, że pisma Pawła są również trudne i niezrozumiałe: "są w nich pewne rzeczy niezrozumiałe, które, podobnie jak i inne pisma, ludzie niewykształceni i niezbyt umocnieni przekręcają ku swej własnej zgubie" (2Pi 3,16). W liście do Galarów czytamy, że Paweł i Piotr mieli różne zdania nawet na problemy rasowe.
Możemy sobie wyobrazić, że w książce wielkości Biblii z pewnością będą takie fragmenty, które są trudne i są dla nas wyzwaniem. Kiedy zajmujemy się teologią, nie powinniśmy się spodziewać, że wszystko będzie łatwe. Dlaczego mielibyśmy się spodziewać, że to, co pochodzi od Wszechmocnej, Wszechwiedzącej, Wiecznej istoty, która jest Duchem, będzie zredukowane do prostych ludzkich wyrażeń? Co więcej, sama wielkość Biblii i tematy w niej poruszone powinny zmusić nas do zastanowienia się, czy rzeczywiście wszystko w niej powinno być proste i idealnie pasować. Zadziwiające jest więc to, jak bardzo Stary i Nowy Testament pasują do siebie! Czym więcej studiujemy tę księgę, tym bardziej dostrzegamy paralelne myśli, spójne poselstwa, zbieżne historie na temat Chrystusa oraz potężnych czynów Boga w świecie oraz rolę jaką odgrywa On w moim życiu, gdy Jemu ufam. Co dzieje się jednak, gdy spotykamy takie fragmenty, które wydają się być sprzeczne, lub słuchamy dyskusji teologicznych prowadzonych z różnych punktów widzenia, a nawet przysłów, które wydają się stawiać przeciwne wnioski? Co możemy powiedzieć, gdy dany fragment nie jest zgodny z obecnym rozumieniem nauki? Czy istnieją jakieś metody, które ułatwiają studiowanie takich fragmentów? Czy powinniśmy starać się obronić naszą wiarę za wszelką cenę? Czy jakaś pozorna sprzeczność oznacza, że Biblia nie jest Słowem Bożym i że powinniśmy porzucić naszą wiarę? Nasza lekcja w tym tygodniu pomagała nam w rozwiązaniu tego dylematu.
Istnieje wiele elementów, które powodują, że dany fragment biblijny jest trudny. Prawdopodobnie każdy z tych elementów wymaga odmiennego podejścia. Wydaje mi się, że pierwszym krokiem na drodze do zrozumienia problemu jest szczera modlitwa do Ducha Świętego z prośbą o pomoc i prowadzenie, gdy próbujemy znaleźć rozwiązanie. Wiele zależy również od naszego emocjonalnego nastawienia do danego problemu. Możemy wskazać kilka obszarów trudności: trudności literackie, teologiczne i praktyczne (związane z aplikacją tekstu).
Problemy literackie
- Nie rozumiemy słów, idiomatycznych wyrażeń. Mamy czasami kłopoty z przetłumaczeniem tekstu greckiego, ponieważ tłumaczymy zdanie greckie na język polski w taki sposób, aby miało ono sens po polsku, ale kiedy spoglądamy na język grecki widzimy, że są w nim elementy trudne do zrozumienia. Tłumacze starają się, aby zdanie było dla nas czytelne. Ciekawym przykładem jest słowo chrzest. W języku polskim greckie słowo baptizo nie zostało przetłumaczone, lecz raczej zastąpione formą pochodzącą od christos – pomazaniec, od imienia Chrystus. Natomiast w języku angielskim tłumacze przekładu KJV zamiast przetłumaczyć słowo baptizo, raczej dokonali raczej transliteracji greckiego słowa i nie tłumaczyli go (w j. angielskim – baptism). Dlaczego? Ponieważ zwyczaj jaki panował w kościele nie pasował do znaczenia tego słowa. Słowo baptizo oznacza bowiem „zanurzać”, a kościół praktykował zwyczaj kropienia wodą. Chrzest przez zanurzenie symbolizuje śmierć, pogrzeb i zmartwychwstanie. Tej symboliki nie ma w praktyce liturgicznego pokropienia.
- Nazwy miejscowości lub ludzi, którzy są nieznani. Nieznane jest czasami tło historyczne. Przykładem może być nazwa „Maher Halal Chasz Baz”, które prorok Izajasz miał nadać swojemu synowi (Iz 8,3). W niektórych tłumaczeniach jak na przykład w BW tłumacze dokonują tylko transliteracji i pozostawiają hebrajskie brzmienie tego imienia. Nie zawsze jesteśmy świadomość, że imię to miało prorocze znaczenie i na przykład tłumacze BG podali jego znaczenie "Pospiesz się do łupu, pokwap się do korzyści." To imię posiadało historyczne znaczenie.
- Metafory lub symbolika przedstawiona w tekście wydaje się nie mieć sensu. W księdze Psalmów mamy mnóstwo metafor.
Często słyszymy, jak ludzie mówią, musimy czytać Biblię dosłownie. Jednak nie zawsze tak robimy. Wydaje mi się, że każdy człowiek posiada automatyczny mechanizm, który podpowiada nam jak należy interpretować tekst. Wszystko co się nam wydaje, że rozumiemy, przyjmujemy jako oczywiste. Mówimy, to jest łatwe. Jednak, kiedy nie rozumiemy tekstu to mówimy, tego chyba nie można interpretować dosłownie. Musimy przyznać, że są takie fragmenty nad którymi musimy się głębiej zastanowić i przyznać, że powierzchowne przeczytanie nie gwarantuje zrozumienia tekstu. Niektóre z metafor, które Pan Jezus stosował do siebie, stanowią wyzwanie. Pan Jezus powiedział, „Ja jestem drzwiami”? Czy mamy interpretować to wyrażenie dosłownie? Kiedy mówi On, ja jestem drzwiami, nie oznacza to, że ma na myśli fizyczne drzwi z zawiasami, ale raczej, że jest „punktem wejścia”. Pan Jezus powiedział również, że jest dobrym pasterzem, a jednak nigdy nie widzieliśmy go z owcami. Co chce nam przez to powiedzieć? Zrozumienie metafor posiada ważne znaczenie.
W księdze Objawienia jak również w Starym Testamencie pojawia się wyrażenie, "cztery krańce świata" (Iz 11,12). Co oznacza to wyrażenie w świetle naszej wiedzy na temat geografii i astronomii? Czy to wyrażenie bierzemy dosłownie? Czy świat posiada cztery rogi, jak prześcieradło, nad którym rozciąga się kopuła?
- Trudności w zrozumieniu argumentacji autora biblijnego. Na przykład metafora Pawła na temat Hagar i Sary w liście do Galatow 4,24-25.
Metafory Pawła są bardzo ciekawe, na przykład metafora w liście do Galatów, Hagar i Sara reprezentują dwa przymierza, niewolnica i wolna kobieta, dwaj synowie Ismael i Izaak. Co znaczy ta metafora? Aby zrozumieć tę metaforę musimy przede wszystkim poznać historię Hagar i Sary w Starym Testamencie. Paweł posługując się postaciami ze Starego Testamentu i opisuje dwa przymierza i dwa miasta. Paweł próbuje znaleźć aplikację dla historii ze Starego Testamentu, która będzie miała znaczenie dla pierwszych chrześcijan. Możemy się z tego wiele nauczyć. Paweł wykorzystuje historię ze Starego Testamentu i aplikuje ją w życiu pierwszych chrześcijan. W ten sposób historia o Hagar i Sarze zaczyna nabierać nowego znaczenia. Paweł pokazuje, że historia Hagar i Sary miała nie tylko historyczne znaczenie w genealogii Izraela, ale faktycznie reprezentuje dwa sposoby teologicznego myślenia: sprawiedliwość przez uczynki i sprawiedliwość przez wiarę. Paweł aplikował tę historię współcześnie, aby powiedzieć, że wszyscy którzy próbują zasłużyć na zbawienie przez uczynki przeżywają doświadczenie Hagar. Dotyczyło to nie tylko Żydów, ale również pogan, którzy próbowali judaizować swoją teologię.
- Paralelne fragmenty przedstawiają inne detale. Przykładem może być Łk 8,27 i Mat 8,28 (dwóch lub jeden opętany przez demona); lub 2Sm 24,1 i 1Krn 21,1. (cenzus Dawida); lub śmierć Judasza (Mt 27,5 i Dz 1,18).
W przypadku problemów literackich pomocne mogą być różne słowniki biblijne a także wykorzystanie różnych przekładów tekstu. Pomocne mogą być również komentarze do Biblii. Wiele materiałów, które pomagają odpowiedzieć na niektóre z tych pytań można znaleźć online. Bardzo pomocna w czasie studiowania Biblii może być również nauka języków oryginalnych. Obecnie istnieje wiele programów komputerowych, które umożliwiają bardzo dokładne zbadanie problemów literackich Biblii (np. Logos, Accordance, Olive-Tree, e-sward etc.)
Problemy teologiczne
- W danej teologii może nie być miejsca na interpretację niektórych fragmentów Biblii. Na przykład w jaki sposób w teologicznej koncepcji, która zakłada, że Biblia nie naucza na temat wiecznie płonącego piekła, wyjaśnić teksty, które sugerują, że ludzie niegodziwi, będą męczeni w jeziorze ognia na wieki?
Osoby, które utożsamiają się z teologią adwentystyczną wierzą, że kiedy człowiek umiera, śpi w grobie aż do momentu zmartwychwstania, kiedy powróci Chrystus. Po okresie millenium, ludzie, którzy czynili zło i nie przyjęli oferty zbawianie zostaną unicestwieni w jeziorze ognia. Nigdzie nie jest powiedziane, że istnieje wiecznie palące się piekło. Jednak, jeżeli ktoś pochodzi z kręgów ewangelikalnych, to wierzy, że koniec ludzkiego życia na ziemi oznacza rozpoczęcie życia wiecznego w niebie z Bogiem, albo w przypadku ludzi złych uczestnictwo w wiecznie palącym się piekle. Na poparcie swojej tezy cytują szereg tekstów biblijnych, które wydają się być trudne do pogodzenia z naszą teologią adwentystyczną.
Inny problem teologiczny pojawia się w Rz 5 gdzie Paweł pisze na temat zbawienia i mówi elokwentnie o tym co Chrystus dla nas uczynił, w pewnym momencie wypowiada następujące zdanie (Rz 5,12): "Przeto jak przez jednego człowieka grzech wszedł na świat, a przez grzech śmierć, tak i na wszystkich ludzi śmierć przyszła, bo wszyscy zgrzeszyli" po tym słowie w niektórych tłumaczeniach jest myślnik, ponieważ w tekście greckim mamy tutaj niekompletne zdanie. To powoduje, że możemy je różnie rozumieć: (1) wyrażenie to może być traktowane jako zdanie względne, w którym zaimek odnosi się do Adama: „śmierć rozprzestrzeniła się na wszystkich ludzi, w którym [Adamie] wszyscy zgrzeszyli”; albo (2) wyrażenie to możemy interpretować w sensie skutkowym, „śmierć rozprzestrzeniła się na wszystkich ludzi, z takim skutkiem, że wszyscy zgrzeszyli”; lub też(3) niektórzy interpretują to wyrażenie w sensie przyczynowym: „śmierć rozprzestrzeniła się na wszystkich ludzi, ponieważ wszyscy zgrzeszyli”. Innymi słowy, czy to oznacza, że wszyscy zgrzeszyli w Adamie, albo czy wszyscy zgrzeszyli jak Adam. Przy interpretacji tego fragmentu pojawia się problem tzw. grzechu pierworodnego. Nie mamy czasu, aby dzisiaj zająć się tym problemem, cytuję go jedynie jako przykład trudnego fragmentu, który ma wpływ na teologiczne myślenie.
- Współczesna nauka wydaje się być sprzeczna z niektórymi naukami Biblii. Takie dziedziny jak geologia, archeologia, biologia stanowią najważniejsze obszary porozumienia lub nieporozumienia z Biblią. Argumenty za i przeciw są stawiana w następujących obszarach wiary i biblijnego nauczania: stworzenie przez Boga w ciągu 7 dni, stworzone życia ex nihilo (z niczego) lub ewolucyjny proces powstawania świata, ogólnoświatowy potop, cuda takie jak dziewicze narodziny Jezusa lub zmartwychwstanie.
- Teologiczne koncepcje wydają się być poza możliwością zrozumienia przez człowieka. Na przykład, zastępcza ofiara Chrystusa, powstanie grzechu, zmatrtwychwstanie etc.
Warto pamiętać, że w dziedzinie nauki nawet naukowcy mogą czasami składać oświadczenia nienaukowe. Trzeba nauczyć się w jaki sposób należy wyraźnie odróżnić wyrażenia naukowe od nienaukowych. Co więcej trzeba pamiętać, że w historii nauka często była zbyt upraszczana, niekompletna lub po prostu błędna. Należy zachować ostrożność, gdy akceptujemy aktualne naukowe argumenty przeciwko Biblii.
Teologiczny rozwój możemy również obserwować w całym naszym życiu. W miarę upływu czasu, poznajemy, rozumiemy i wierzymy bardziej niż gdy zapoznaliśmy się z zasadami chrześcijańskiej wiary. Warto przeznaczyć czas na studiowanie literatury teologicznej lub książek, na tematy które nas interesują i stawiają nam wyzwania. To z pewnością poszerzy nasze zrozumienie Boga i Biblii. Bardzo ważne jest również, abyśmy w naszych studiach nie ograniczali się jedynie do czytania książek z którymi się zgadzamy, które są wydane przez nasz kościół lub przez naszych ulubionych autorów!
Problemy praktyczne
- Niektóre teksty biblijne sprawiają kłopoty praktyczne. Kiedy i jak zastosować niektóre zalecenia czy prawa. Jak się zachować, kiedy litera jednego prawa narusza ducha innego zwyczaju. Na przykład jak zrozumieć polecenie nakrywania głowy w czasie modlitwy: 1Kor 11,4-6 lub zakaz przemawiania kobietom w zgromadzeniu 1Kor 14,34.
- Dany fragment określa niektóre moje działanie (lub kulturę) jako grzech. Na przykład „nieodbywanie podróży w Szabat” (Iz 58,13).
- Praktyka lub tradycja mojego kościoła wydaje się być sprzeczna z innymi tekstami Pisma Świętego. Na przykład praktykowanie Święta Szałasów: „Jest to wieczna ustawa dla waszych pokoleń. W siódmym miesiącu będziecie je obchodzić,” (Kpł 23,41). Koncepcja chrztu przez pokropienie. (zobacz uwagi do punktu 1.)
Dla wielu chrześcijan problemy natury praktycznej stanowią duże wyzwanie. W świetle niektórych fragmentów nie wiemy, jak postępować i jaką podjąć decyzję. Jeżeli dany fragment Biblii sugeruje pokutę i wyrażenie skruchy, poproś Boga o ten dar. Nie zwlekaj z przyznaniem się do błędu.
Warto pamiętać, że życie przez wiarę wymaga odwagi, aby dokonywać zmiany w naszym osobistym życiu. Aby dokonać zmiany potrzebna jest odwaga, którą jedynie może dać nam Pan. Jeśli spróbujesz dokonać jednej zmiany w swoim życiu - na przykład stać się hojnym wobec biednych lub dokonać zmiany w sposobie w jaki zachowujesz dzień Szabatu lub zaangażować się w działalność na rzecz drugiego człowieka – jeżeli zrobisz to raz, poproś Boga, aby pomógł ci uczynić z tego nawyk. W większym kościele może to stanowić problem, ponieważ chociaż osobiście chcielibyśmy dokonać zmiany, to jednak nasz głos liczy się tylko jako jeden. Proś, aby Pan Bóg prowadził Ciebie na drodze reformy i dał Ci cierpliwość.
We wszystkich wspomnianych powyżej przykładach powinniśmy być jak ludzie w Berei, którzy zachowanie zostało opisane w Dz 17. Powinniśmy studiować Biblię i nie poddawać się. Nasze studia nad Słowem Bożym powinny odbywać się z modlitwą jak podkreślali autorzy naszego podręcznika. Powinniśmy modlić się o zrozumienie i mądrość potrzebną do duchowego czytania Biblii. Muszę prosić Boga, aby nauczył mnie jak być pokornym, gdy studiuję Jego Słowo i jak mam zaakceptować to co On pragnie mi objawić w czasie, który On sam wyznaczył.
Co robić, gdy zmagamy się z trudnymi tekstami? Po pierwsze nie przestań wierzyć z powodu tego, że nie rozumiesz kilku problemów. Zostaliśmy powołani abyśmy byli osobami wierzącymi. Mamy poszukiwać duchowego zrozumienia. Po drugie musimy prosić Boga o prowadzenie i wskazówki w zrozumieniu Jego Słowa. Po trzecie trzeba porównywać tekst biblijny z innym tekstem biblijnym. Musimy poszukiwać nadrzędnych zasad. Musimy uznać, że nie wszyscy ludzie będą się z nami zgadzać, dlatego, musimy mieć cierpliwość. Aby poprawnie zrozumieć trudne teksty potrzebny jest czas, studiowanie i aplikacja.
Gdy zaakceptujemy trudne fragmenty Biblii, mogą się one stać największą zachętą i mobilizacją do głębszych studiów. Mogą one wnieść wyjaśnienia i głębię do zasad wiary, które od wielu lat akceptowaliśmy. Mogą one pomóc w skorygowaniu błędnego zrozumienia tekstu Biblii i naszych religijnych praktyk. W końcu mogą one nawet zmienić cały nasz światopogląd. Być może nigdy nie zastanawialiśmy się nad tym czy warto chwalić Pana Boga za trudne teksty, których nie rozumiemy. Być może właśnie teraz jest najlepsza do tego okazja!
DO PRZEMYŚLENIA
Co powoduje, że dany fragment jest trudny?
Co dzieje się, gdy czytamy Biblię z przyjętymi z góry teologicznymi założeniami?
Jakie są jeszcze inne problemy, które stawia przed tobą Biblia?
Komentarze