Dlaczego wiele osób uważa, że Biblię trzeba interpretować? Czy nie można jej po prostu przeczytać i zrozumieć?
W drugim kwartale będziemy się zajmować jednym z największych wyzwań i problemów przed jakim stoi obecnie kościół adwentystów. W jaki sposób interpretować Pismo Święte? Jakie techniki lub zasady stosować przy interpretacji? Powyższymi problemami zajmuje się dziedzina nauki zwana hermeneutyką. W najbardziej ogólnym sensie hermeneutyka oznacza „sztukę zrozumienia”. W węższym znaczeniu, hermeneutyka odnosi się metod i technik używanych przy interpretowaniu pisanych tekstów. W szerszym znaczeniu może odnosić się do warunków jakie muszą być spełnione, aby możliwe było zrozumienie, a czasami może oznaczać sam proces zrozumienia jako całości.
Przez cały kwartał będziemy studiowali różne aspekty które składają się na wyjątkowość Biblii. Będziemy mówić, jak należy czytać i rozumieć to unikalne dzieło literackie. Mamy tendencję do czytania Biblii przez pryzmat modernistyczny; to znaczy czytamy Biblię jako książkę. Wielu ludzi często czyta Biblię jako książkę, która pochodzi ze świata podręczników które są napisane przez różnych autorów. Jednak Biblia to nie tylko książka. Biblia została napisana, zanim pojawiły się książki. Dlaczego Biblia musi być interpretowana? Po pierwsze dlatego, że my (ludzie żyjący w świecie zachodnim) jesteśmy oddzieleni od autorów tego dzieła i jego pierwszych odbiorców:
- o tysiące kilometrów i nieznaną geografię;
- o prawie 2000 - 3500 lat
- warstwą dwóch języków w dużej mierze niezwiązanych ze sobą, które są dla nas całkowicie obce
- różnymi wartościami kulturowymi, stylem życia i stosunkowo prymitywnym rozwojem technologicznym
Każdy z powyższych elementów powoduje, że pojawiają się trudności w prostym zrozumieniu oryginalnych hebrajskich (i aramejskich) pism w żydowskim kanonie Starego Testamentu oraz tekstów greckich, które składają się na pisma chrześcijańskie w kanonie Nowego Testamentu.
Okazuje się jednak, że trudności przed jakimi stajemy nie są nie do pokonania. Można podróżować do Palestyny, Egiptu, Turcji, Grecji i innych miejsc, które są wymienione w Biblii; możemy zrozumieć topografię, ponieważ góry, równiny, morze, rzeki i jeziora – czyli ukształtowanie terenu nie zmieniło się od tamtych czasów. Archeolodzy odkryli wiele miejsc biblijnych i odnaleźli wiele poświadczeń życia z czasów monarchii izraelskiej lub z czasów Jezusa. Można nauczyć się języka greckiego i hebrajskiego i czytać z dużą dokładnością zdecydowaną większość oryginalnych tekstów biblijnych. Wspaniałe odkrycie zwojów znad Morza Martwego potwierdziło dokładność posiadanych przez nas współczesnych kopii Starego Testamentu. Ogromna liczba starożytnych greckich manuskryptów Nowego Testamentu - ponad 6000 fragmentów lub całych ksiąg – które obecnie posiadamy i które różnią się między sobą istotnie tylko w kilku przypadkach, pozwala mieć całkowite zaufanie do oryginalnych słów biblijnych autorów.
„Słowo”
Biblia jest napisana w ludzkim języku przy pomocy słów hebrajskich (lub aramejskich) w hebrajskich pismach Starego Testamentu, lub greckich słów w tekstach chrześcijańskich Nowego Testamentu.
W obu Testamentach „Słowo Boże” odgrywa kluczową rolę. Hebrajskie słowo dabar i greckie słowo logos mają podobne znaczenie: słowo, pojęcie, pomysł, mowa lub po prostu „rzecz”. Podobnie jak w wyrażeniu, „Chciałbym z tobą zamienić słowo”, zwykle oznacza to coś więcej niż tylko pojedyncze słowo.
Bardzo często w Starym Testamencie „słowo” (dabar) jest używane w kontekście mowy lub idei, która pochodzi od Boga. Przykładem tego jest fragment z Pwt 32,45-47, w którym Mojżesz mówi Izraelitom, aby przestrzegali prawo, gdy wejdą do Kanaanu. Dla Mojżesza, Jozuego, sędziów, kapłanów, królów i proroków, „słowo od Pana” przychodziło, aby uczyć, informować, kierować, inspirować i korygować.
W greckim tłumaczeniu hebrajskiego Starego Testamentu, które nazywa się Septuaginta, słowo dabar jest przetłumaczone jako logos, co wskazuje, że słowa te w dużej mierze są synonimiczne. Nie zawsze możemy to zobaczyć w językach nowożytnych, ale słowo logos pojawia się na przykład w odniesieniu do 10. Przykazań jako „10. słów” Boga.
Ta koncepcja posiada kluczowe znaczenie i trzeba ją zapamiętać, ponieważ w Nowym Testamencie Pan Jezus został nazwany logos i to pojęcie wyraża ideę Boga. Pan Jezus jest ucieleśnieniem starotestamentowych słów i idei, które pochodzą od Boga, łącznie z prawem 10.przykazań, poselstwem psalmistów, proroków i królów.
Znajomość języków oryginalnych oraz sposób w jaki słowa zostały użyte tysiące lat temu pokazują nam wyraźnie, w jaki sposób Jezus Chrystus przyszedł, aby wypełnić Stary Testament nowym znaczeniem.
Pisarze
Do powstania Biblii w jej ostatecznej złożonej całości przyczynili się pasterze, królowie, prorocy, rybacy, uczeni, Żydzi, poganie, rabini, farmerzy, gubernatorzy i inni. Z tego co wiemy, wszyscy pisarze byli mężczyznami (chociaż poglądy kobiet nie są nieobecne w tekście różnych ksiąg Biblii, a ich zainteresowania nie są ignorowane lub marginalizowane!). Nie wszyscy zaproszeni do przemawiania w imieniu Boga byli chętni to czynić; ale nawet niechętni lub oporni, tacy jak Jonasz, przedstawiają bardzo ważne perspektywy Bożego planu na przestrzeni dziejów.
W miarę jak uczeni starają się coraz precyzyjniej czytać teksty w oryginalnych językach, coraz wyraźniejszy staje się unikalny styl, gramatyka, słownictwo oraz sposób myślenia każdego autora. Język grecki apostoła Jana jest znacznie prostszy niż język apostoła Pawła, a język Łukasza jest jeszcze bardziej wyrafinowany i wykształcony niż język Jana czy Pawła. Starotestamentowi autorzy psalmów stosują w swoich pieśniach o wiele bardziej wyrazisty, malowniczy i wielowarstwowy język poetycki niż jest zastosowany na przykład w Prawie Mojżeszowym. Mimo tych różnic późniejsi pisarze wykorzystywali cytaty z wcześniejszych autorów i traktowali je jako autorytatywne źródło.
Proroctwo
Począwszy od księgi Rodzaju 3 i Bożej interwencji w ludzkie kłopoty zwane „upadkiem”, proroctwo daje nadzieję grzesznym ludziom. Księga Rodzaju 3,15 przekazuje informację, że pewnego dnia Pan Bóg sprowadzi potomka kobiety, który położy kres podstępnemu wężowi. Ta optymistyczna obietnica stanowi podstawę wszystkich proroctw zawartych w Biblii, ponieważ objawia to, co Pan Bóg chce uczynić. On pragnie naprawić problem grzechu przez głębokie zaangażowanie się w relacje ze swoim stworzeniem, przez zawarcie z nim przymierza, a następnie przez stanie się jednym z nich - potomkiem kobiety.
W Starym Testamencie nadzieja na przyjście wybawiciela – często tego, który był wybrany lub namaszczony przez Boga – stawała się żywa, gdy pojawiał się nowy przywódca, król lub prorok, zwłaszcza gdy jego narodziny miały charakter cudu (zobacz historie Sary, Rebeki, Racheli, Anny, matki Izajasza oraz Elżbieta i Marii w Nowym Testamencie). Prorocy próbowali utrzymać wiarę w Izraelu, ponieważ właśnie dzięki temu ludowi - potomstwu Abrahama – Pan Bóg obiecał, że będzie ono błogosławieństwem dla narodów. Dlatego możemy zauważyć, że właśnie prorocy Izraela budowali swoje przeslanie na mesjańskich nadziejach.
Poza bezpośrednimi proroctwami, wiele historii, instytucji, miejsc czy wydarzeń ma również „paralele” do narodzin, posługi, życia, śmierci, zmartwychwstania oraz królestwa czy kapłaństwa Pana Jezusa. Są to tak zwane „typy”. Kiedy rozumiemy, jak one działają trudno je przeoczyć w tekście Biblii. Wiele starotestamentowych proroctw, które cytuje Mateusz w swojej Ewangelii jest przykładem typologicznego zastosowania różnych ludzi lub wydarzeń.
Według mojej wiedzy, nie istnieje na świecie inne znaczące dzieło religijne, które zawierałoby takiego rodzaju przepowiednie, jakie możemy odnaleźć w Biblii. Jest to zjawisko całkowicie wyjątkowe w tradycji judeo-chrześcijańskiej.
Fakt, że przyszłość może być przepowiedziana z tak niesamowitą dokładnością, przekonał wielu ludzi o boskim pochodzeniu proroctwa. Jeżeli Biblia zawiera taką wiedzę na temat przyszłości, to fakt ten uwiarygodnia również inne fragmenty które się w niej znajdują, na przykład historyczne lub etyczne.
Biblia jako historia
Pytanie, czy autorzy biblijni zapisali prawdziwą historię, było przedmiotem wielu dyskusji w środowisku uczonych. Warto jednak zwrócić uwagę, że wiele postaci biblijnych jest poświadczonych poza tekstem biblijnym, a historyczne fragmenty Biblii (np. księgi Samuela, Królewskie, Kroniki/Ezdrasz/Nehemiasz) mogą stanowić pewne źródło dla archeologów i historyków w próbach rekonstrukcji przeszłości. Wiemy, gdzie miała miejsce większość historii opisanych w Biblii w których brali udział ludzie, którzy faktycznie żyli. Biblia nie jest tylko dziełem „religijnym” ani nie jest napisana jako dzieło fikcyjne czy mitologiczne, lub jako „schristianizowana mitologia”. Rola, jaką Biblia odgrywa w życiu i wierze danego człowieka, jest w dużej mierze zbudowana na opisach faktycznych wydarzeń, które zostały zarejesrtowane w tej księdze. W jaki sposób Bóg, który zachował Noego w arce, mógłby ocalić współczesnego człowieka, gdyby nigdy nie doszło do powodzi? Dlaczego powinniśmy poważnie traktować przyszły osąd, gdyby Sodoma i Gomora były po prostu fikcyjnymi miejscowościami? Dlaczego miałbym wierzyć, że Jezus był kimś wyjątkowym, gdyby opowieść o jego życiu była tylko mitem?
Nie ma innej księgi, która byłaby podobna do Biblii, ze względu na swoją złożoność, głębię przesłania oraz wartość w życiu osobistym - zarówno tu i teraz, jak i w przygotowaniu do wieczności. Chociaż księga ta jest tak cenna, nie powinno nas to dziwić, że wróg Pana Boga chce ją odłożyć na bok, zniekształcić lub niewłaściwie wykorzystać. Mam nadzieję, że w miarę jak będziemy poznawać metody, w jaki sposób najlepiej czytać i interpretować tę Księgę, poznamy zdumiewające tajemnice oraz narzędzia, które pozwolą lepiej zrozumieć przesłanie Boga dla naszych czasów i naszego życia.
DO PRZEMYŚLENIA
Jak moglibyśmy powiązać koncepcję słowa która pojawia się w Starym i Nowym Testamencie z naszym technologicznie rozwiniętym społeczeństwem, które mniej czyta i bardziej polega na obrazie?
Czy wielość autorów w Biblii czyni ją mniej lub bardziej wiarygodną? Dlaczego tak lub dlaczego nie?
Czy jest jakieś proroctwo w Starym Testamencie dotyczące Mesjasza, które jest dla ciebie najbardziej przekonujące lub znaczące?
Biblia była spisywana przez prawie 1500 lat przez wielu różnych autorów, jednak wielu czytelników zauważa, że przedstawia ona spójną historię zakorzenioną w historii naszego świata. Jakie wnioski mogą z tego wynikać na temat zjawiska inspiracji, globalnej narracji i jej głównych aktorów?
Komentarze